Impact? Kom maar eens kijken!  

Gisteren werd ik door diverse sprekers geïnspireerd op onze cultuuronderwijsdag Impact 2022. Kunstenares Sara Pape vertelde dat zij kinderen liet nadenken over hoe het is om een zandkorrel te zijn terwijl er iemand met zijn voet bovenop je staat. Fred Wartna vertelde over hoe een file kan veranderen in een markt. Locatiedirecteur Lidia Taal ontroerde dagvoorzitter Ismail Aghzanay met voorbeelden van cultuureducatie in het speciaal onderwijs.

Toen Ismail aan Lidia vroeg wat er nodig was om iedereen te overtuigen van de impact van cultuureducatie, sprak zij kort en bondig: 'Kom maar eens kijken!'

Er ontspon zich een mooie discussie of we beter moeten communiceren wat kunst met je doet, of we meer moeten meten wat de effecten zijn en of we dat überhaupt steeds moeten willen aantonen. Is kunst niet gewoon een basisvaardigheid? We hoeven toch ook niet steeds aan te tonen waarom rekenen belangrijk is?

Afgelopen week kwam er (weer eens) een onderzoek uit waaruit blijkt dat cultuureducatie een duidelijk meetbaar positief effect heeft op schoolprestaties en daarmee op economische vooruitzichten van kinderen. De dag ervóór was ik bezig met het invullen van de kwantitatieve monitoringsgegevens voor een fonds. Hoeveel scholen hebben we bereikt, hoeveel leerlingen, hoeveel uren, hoeveel 'nieuwe', hoeveel 'oude' scholen. We meten wat af in de cultuur.

Ik snap dat het belangrijk is om aan te tonen hoeveel kinderen we bereiken en wat het effect is van cultuureducatie, zowel op de korte als lange termijn. Maar tegelijkertijd besef ik steeds meer dat getallen zo weinig zeggen en dat de impact van cultuureducatie niet altijd te meten of aan te tonen is.

Hoe leg ik uit dat het voor mij veel waardevoller is om één school voor speciaal onderwijs te bereiken waar leerlingen enorm opbloeien als er een kunstenaar in de klas komt, dan tien scholen waar kinderen van thuis uit al veel kunst en cultuur meekrijgen?

En hoe toon ik aan dat al die speldenprikjes cultuureducatie op school, van museumbezoek, tot vakdocenten, tot schoolproject bij elkaar opgeteld van supergroot belang zijn voor de ontwikkeling van evenwichtige, creatieve mensen?

Cultureel vermogen, creativiteit, bezig zijn met cultuurbeoefening, kunst meemaken, en het effect daarvan: het ís helemaal niet te meten. Kunst ervaren en de impact van kunst is juist dàt wat niet in getallen en woorden is uit te drukken.

Ik denk dat ik bij de volgende monitoring ga invullen: ik heb niet gemeten hoeveel kinderen moesten schaterlachen om hun eigen kunstontdekking.
Hoeveel kinderen ontroerd waren toen ze zelf muziek maakten of een concert beluisterden.
Hoeveel kinderen die avond thuis vertelden dat ze acteur wilden worden.
Hoeveel kinderen zich bevrijd voelden in de klas omdat ze vrijuit mochten denken tijdens de kunstles.
Ik kan het allemaal niet meten en al helemáál niet aantonen wat de impact is.
Maar iedereen die komt kijken, zíet dat het goed is.

Marijn Cornelis, directeur-bestuurder CultuurSchakel