Robots en het afvalprobleem zijn volop in het nieuws, vaak in negatieve zin. In dit project kijken leerlingen er met een positieve, onderzoekende blik naar. Als eerste onderzoeken ze recyclekunst en verzamelen ze vervolgens weggegooid materiaal om kunst van te maken. Daarna komen robots aan bod: van de ontwerpen van Leonardo da Vinci tot de hightech-robots van vandaag. Ook in verschillende kunstvormen spelen robots een rol en ook dit verwerken de leerlingen in hun project. Ze doen er verslag van op een eigen Facebookpagina. In groepjes ontwerpen ze vervolgens zelf robots, waarvan één ontwerp tot winnaar wordt gekozen. In de laatste opdracht voeren de leerlingen hun ontwerp uit in 3D. Hiervan maken ze ‘one shot’-filmpjes of een fotoserie, die ze wederom delen op de eigen Facebookpagina.
Welkom! Je gaat in de klas werken met het lesmateriaal van Cultuuronderwijs op zijn Haags. Voor je aan de slag gaat leggen we je uit hoe je dit project tot een succes kunt maken.
Samen ontdekken Onze cultuurlessen zijn gebaseerd op de didactiek van procesmatig werken, de leerlingen doorlopen hierbij een creatief proces. Zij worden zich bewuster van zichzelf, hun omgeving en ontdekken op een speelse manier hun creatieve vermogen. Met als kern dat je als leerkracht samen met de leerlingen beleeft, beschouwt, verbeeldt, bedenkt en maakt.
Houdingsdoelen Bij de introductie, oriëntatie en opdrachten worden kennisdoelen en vaardigheidsdoelen benoemd. Onderstaande houdingsdoelen gelden in het algemeen:
De leerling toont zich nieuwsgierig en proactief.
De leerling kan positief-kritisch reflecteren op eigen werk en op dat van anderen.
Overleg en deel je plannen met de icc’er of je cultuurcoach.
Wij adviseren je het hele project van tevoren door te lezen om je goed voor te bereiden en de mogelijkheden te ontdekken die het project biedt.
Je kunt het lesmateriaal ook downloaden en printen. Gebruik het smartboard voor het beeldmateriaal.
Als richtlijn adviseren wij voor het doorlopen van het creatief proces in het hele project, zes tot acht lesmomenten in te plannen. Alle projecten hebben een introductie, oriëntatie en drie opdrachten. Je kunt ervoor kiezen het lesmateriaal aan te passen naar eigen wensen.
Iedere opdracht heeft dezelfde opbouw: onderzoeken, uitvoeren en presenteren. De reflectievragen kunnen tijdens en na iedere fase van het creatief proces met de individuele leerling of de hele groep besproken worden.
Nodig eens een Kunstenaar in de klas uit. Die kan levendig en beeldend over het beroep vertellen dat past bij dit project. Het gerelateerde aanbod bij dit project vind je op onze site.
Een bezoek aan een voorstelling, tentoonstelling of vaste collectie in een Haagse culturele instelling is ook van grote meerwaarde. Zie VONK voor het actuele aanbod.
Bedenk ook van tevoren bij welke onderdelen je ouders kunt of wilt inschakelen. Het project gaat meer leven als er ook buiten de klas aandacht voor is.
Maak foto’s of filmpjes van de diverse presentatiemomenten en deel deze via de schoolwebsite, klassenapp of andere kanalen.
Project specifieke informatie
Over dit project In dit project Mijn ‘milieubot’ gaan de leerlingen aan het werk met robots en het hergebruiken van afval. In het begin van het project wordt er vanuit verschillende disciplines gekeken naar beeldmateriaal dat enigerwijs te maken heeft met robots, in materiaal, vorm of functie. Zoals de futuristen, het dadaïsme en het hedendaagse popping en locking binnen de dans. De film WALL.E wordt deels bekeken en er wordt bronnen onderzoek gedaan naar de bestaande robots en hun functie, het materiaal waar ze van gemaakt zijn en in hoeverre ze op mensen lijken. Alle opgedane kennis en informatie wordt vastgelegd en gedeeld op een eigen facebookpagina. Verder in het project gaan de leerlingen hun eigen robots ontwerpen en maken. Alle werkstukken die in dit proces gemaakt worden, worden digitaal vastgelegd en gedeeld op de eigen facebook pagina.
Doelen Er worden twee hoofddoelen geformuleerd die specifiek zijn voor het hele project. De doelen zijn op het gebied van kennis en vaardigheden. Aan het eind van het project worden deze doelen met behulp van de succescriteria geëvalueerd op het gebied van zelfregulering: de leerling kijkt terug en blikt vooruit.
Reflecteren De reflectievragen bij de verschillende fases van het creatief proces kunnen tijdens en na iedere fase met de individuele leerling of de hele groep besproken worden. Zie ook de hand-out: Rollen van de leerkracht.
Algemene benodigdheden Maak gedurende het hele project gebruik van de volgende ruimtes en materialen:
klaslokaal of speellokaal
muziekinstallatie en/of digibord
digitaal foto- en filmtoestel
(kleuren)printer
postervellen en stiften voor de leerkracht om aantekeningen op te maken tijdens gesprekken in de klas
Begrippenlijst Nederlandse taal
Vaktaal
Algemene woorden
Werkwoorden
de kunststroming Futuristen Dadaïsten recycle kunst de technologie Facebook de vormgever Excel de zoekterm one-shot 3D
de robot het rumoer het panel de functie de eigenschap het kenmerk de grondstof specifiek minuscuul de plastic soep het (gebruik) voorwerp de feedback individueel de pitch de vorm de verhouding het formaat de constructie
De leerling benoemt verschillende vormen van (ontwerpen voor) robots.
Hoofddoel vaardigheid
De leerling geeft met restmateriaal vorm aan eigen ontwerpen die hij met foto’s of video presenteert.
Benodigdheden
een elektrisch apparaat zoals een opgeladen schroefboormachine
Aan de slag in de klas
Doorloop in deze opdracht de volgende stappen:
Bespreek met de leerlingen welke robots ze kennen en hoe deze er uit zien.
Futuristen Bekijk de volgende foto’s. Bespreek welk geluid deze instrumenten kunnen voortbrengen. Bekijk en bespreek het volgende filmpje (L'Arte dei rumori de Luigi Russolo (1883-1947) Live 20-12-2013 (1 Part). Het filmpje laat horen hoe de eerder bekeken instrumenten klinken. Honderd jaar geleden dachten de futuristen dat muziek zo hoorde te klinken.
Dadaïsten Begin vorige eeuw was er ook een andere groep kunstenaars die zichzelf de Dadaïsten De Dadaïsten waren tegen alle geaccepteerde kunstvormen en maakten kunstwerken die nogal wat rumoer veroorzaakten. Een van de Dadaïsten was Marcel Duchamp (1887-1969). Hij stuurde een kunstwerk in, gemaakt van een urinoir met daarop een handtekening, en noemde het ‘Fountain’. Destijds wilde niemand er iets van weten, maar het kunstwerk werd in 2004 door een panel van vijfhonderd kunstkenners verkozen tot invloedrijkste kunstwerk van de 20e eeuw! Marchel Duchamp nam een doodgewoon product en bepaalde dat dit een kunstwerk was (ready made). Soms gebruiken kunstenaars ook (delen van) alledaagse gebruiksvoorwerpen in hun beeldende kunst. Dit is een vorm van hergebruik, recycling. Voorbeelden van reclycling-kunst zijn:
Jean Tinguely Bespreek met de leerlingen wat er moet gebeuren om van een gebruiksvoorwerp beeldende kunst te maken. Wat moet er veranderen, wat gebeurt er.
Bekijk en bespreek het fragment ‘Robot’ uit het programma Ballyhoo van de Ashton Brothers (2003). Bekijk en bespreek ook: Lotte Schouten demonstreert Popping & Locking. Neem zelf een opgeladen schroefboormachine mee en bedenk met de leerlingen robotbewegingen. Vraag een leerling die de bewegingen al beheerst deze voor te doen, zodat de anderen hem na kunnen doen. Bedenk eventueel een andere machine die hiervoor te gebruiken is, denk bijvoorbeeld aan keukenmachines en elektrisch handgereedschap. Laat de leerlingen elkaar besturen als robot.
3. Oriëntatie
Benodigdheden
tablets en/of computers met toegang tot internet voor de leerlingen om op te werken.
Aan de slag in de klas
Doorloop de vaste oriëntatie-onderdelen: het filosofisch gesprek en het uitvoeren van de eerste opdracht.
Het filosofisch gesprek Voer naar aanleiding van de introductie een filosofisch gesprek. Stel hierbij (een aantal van) onderstaande vragen:
Wanneer is een robot goed?
Kan een robot een mening hebben?
Kan een robot denken? Als hij kan denken, wat is dan het verschil tussen een mens en een robot?
Als hij kan denken, en je haalt zijn ‘hersenen’ weg voor ‘reparatie’, maar dat gebeurt aan de andere eind van de wereld. Waar is de robot dan?
Leeft een robot?
Wat is het verschil tussen een mens en een robot?
Kan een robot stout zijn?
Wat doet een robot in zijn vrije tijd?
Kan je voorkomen dat een robot per ongeluk iets verkeerd doet?
Er komen auto’s die zichzelf kunnen besturen. Als zo’n auto een ongeluk krijgt, wie z’n schuld is het dan?
Subthema: Technologie = afval
Doorloop in deze opdracht de volgende stappen:
Bekijk en bespreek de officiële trailer van de film Wall•e: 16 sec tot 1.14 minuut. Deze animatiefilm gaat over het ‘leven’ van een robotje. Inventariseer welke menselijke eigenschappen deze robot heeft en welke niet.
Geef de leerlingen de opdracht om in duo’s op internet voorbeelden te zoeken van robots en te laten beschrijven hoe de robot eruit ziet, waar de robot van is gemaakt en wat de functie is. Verzamel de voorbeelden en post ze op de Facebookpagina. Vertoon ze op het smartboard en bespreek welke menselijke eigenschappen deze robotten beheersen en vervangen.
Succescriterium
Bespreek met de leerlingen de opdracht(en): welke onderwerpen gaan zij onderzoeken de komende les of tijd? Formuleer vanuit het filosofisch gesprek en/of de oriëntatie-opdracht, samen met de leerlingen, een succescriterium waaraan zij werken. Een voorbeeld van een succescriterium bij dit project kan zijn:
De leerling verzint een nieuw apparaat gemaakt van afval en ontwerpt van restmateriaal een eigen robot die hij door middel van foto’s of video presenteert.
4. Opdracht: Recycle feest
In deze opdracht doen de leerlingen onderzoek naar wat er met onze kapotte elektrische apparaten gebeurt als we ze weggooien, wat de plastic soep is en wat de oorzaak. Er wordt naar een grote veelzijdigheid aan recyclekunst gekeken en naar aanleiding hiervan gaan de leerlingen zelf afval verzamelen. Op basis van het verzamelde materiaal wordt een associatieopdracht gedaan om vervolgens de materialen samen te voegen tot een nieuw apparaat. Aan het einde van de opdracht voeren de apparaten een denkbeeldig gesprek met elkaar en worden het digitale beeldmateriaal gedeeld op de eigen facebookpagina.
Subdoel kennis
De leerling legt uit wat recyclekunst is.
Subdoel vaardigheid
De leerling voegt restmateriaal samen tot een nieuw apparaat met een specifieke functie.
Benodigdheden
verzameld restafval van verschillende grondstoffen
Aan de slag in de klas
Doorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren, presenteren en evalueren.
Doorloop in deze opdracht de volgende stappen:
Elektronisch afval Bekijk en bespreek de volgende filmpjes. In deze filmpjes wordt uitgelegd wat er met onze elektronische apparaten gebeurt als we ze weggooien en niet naar een recycle bedrijf brengen:
Plasticsoep In de zee en oceanen komt veel plastic terecht. Al dat plastic wordt 'plasticsoep' genoemd. De minuscule plastic deeltjes die overal in de oceaan terechtkomen blijken voor dieren een belangrijke bedreiging te zijn. Bekijk en bespreek deze aflevering van het Klokhuis.
Recyclekunst Bekijk en bespreek het werk van een aantal kunstenaars en designers die voor hun werk materialen recyclen:
Tejo Remy en René Veenhuizen, Rag Chair, 1991
Tejo Remy, You can’t lay down your memory, o.a. 1991
Salvador Dalí, Objet scatologique de fonctionnement symbolique, 1973
Edward Kienholz, diversen
Henk Hofland, Zeilwagen op vier blikjes, 2000
Romuals Hazoumè, diversen
John Chamberlainm diversen
Joseph Cornell, diversen
Afval verzamelen Verzamel met elkaar afvalmateriaal met de bedoeling om te recyclen. Zoek niet alleen naar flessen, maar ook naar stukjes en onderdelen: plastic, doppen, metalen plaatjes/pinnen, textiel, hout, snoeren, draden, snippers, dozen, oude apparaten.
Doorloop in deze opdracht de volgende stappen
Leg het verzamelde restafval in het midden van de klas.
Speel met de leerlingen het spel ‘Dit lijkt een ... , maar eigenlijk is het een…’ Het werkt als volgt: De leerkracht begint en kiest één voorwerp uit. Bijvoorbeeld een afwasborstel. Vervolgens zegt de leerkracht tegen de klas: ‘Dit lijkt een afwasborstel, maar eigenlijk is het een volautomatische haarkruller’. Zeg niet wat het is, beeld het uit. De leerlingen raden wat het is. Laat een aantal leerlingen om de beurt een voorwerp kiezen.
Laat elk groepje een aantal voorwerpen kiezen en samenvoegen tot een nieuw apparaat.
Laat elk groepje een naam/ titel verzinnen voor hun nieuwe apparaat.
Maak een keuze uit onderstaande opdrachten:
Bespreek de apparaten met hun nieuwe betekenissen.
Noteer alle titels. De leerlingen proberen te raden welke titel bij wel apparaat hoort.
Laat twee apparaten een dialoog voeren.
Plaats foto’s van de nieuwe apparaten met de bijbehorende titels op de Facebook pagina.
Reflectie subdoelen
Welke zelfbedachte functie vond je het origineelst?
Reflectie proces
Welk apparaat zou je willen uitwerken?
Bespreek met de leerlingen het doorlopen proces aan de hand van onderstaande vragen:
Zijn apparaten van nieuwe materialen mooier dan apparaten van afval?
Is natuurmateriaal ook afval? Licht toe.
Door welke kunstenaars hebben jullie je laten inspireren?
Welke kunstwerken spraken je niet aan?
Welk apparaat zou je willen doorontwikkelen, vergroten, verkleinen?
5. Opdracht: Robots
In deze opdracht wordt eerste gekeken naar een aantal voorbeelden van ontwerpen van Leonardo Da Vinci, diverse voorbeelden van robot art en naar echte robots die het helpen van mensen als hoofdfunctie hebben. Met deze informatie wordt het hoe en wat van verschillende soorten robots besproken. Tijdens de uitvoerende fase gaan de leerlingen in groepjes verschillende robots ontwerpen waarvan uiteindelijk één robot als beste wordt uitgekozen via een puntensysteem in excell. In de groepjes worden de ontwerpen samengevoegd tot één ontwerp waarbij functie, kleur, materiaal, constructie, energie toevoer en formaat een grote rol spelen. DE ontwerpen worden met een pitch gepresenteerd aan de rest van de groep. Ook in deze opdracht worden de gemaakte werken vastgelegd en gedeeld via de eigen facebookpagina.
Subdoel kennis
De leerling legt uit welke verschillende functies en verschijningsvormen robots kunnen hebben.
Subdoel vaardigheid
De leerling maakt in een groep een ontwerpschets voor een robot met aandacht voor functie, eigenschappen en vormgeving.
Benodigdheden
materiaal om collages te maken: lijm en tijdschriften/kranten
tekenmaterialen
Excel geïnstalleerd op de computer
Aan de slag in de klas
Doorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren, presenteren en evalueren.
Doorloop in deze opdracht de volgende stappen:
Ruim 500 jaar geleden bedacht Leonardo da Vinci machines om mensen te helpen, waaronder een robot.
Tegenwoordig bedenken en maken kunstenaars en vormgevers nog steeds robots. Zoek bijvoorbeeld op de termen:
robot art
robot in art
robot made by artists Bekijk en bespreek een aantal voorbeelden.
Bekijk en bespreek een aantal voorbeelden van robots die mensen helpen:
Welke menselijke eigenschappen hebben de makers aan de robots gegeven? Denk aan uiterlijk, namen, vaardigheden.
Welke robot raakte je het meest?
Robots kunnen taken van mensen overnemen. Wat vind je daarvan?
Welke taken zou een robot wel over mogen nemen, en welke niet?
Doorloop in deze opdracht de volgende stappen:
Verdeel de klas in groepen van vier leerlingen. Elk groepje bedenkt wat voor soort robot ze willen ontwerpen. Bespreek en maak afspraken over:
Wat is de belangrijkste functie van de robot? Een werksterrobot, verzorgrobot, garagerobot, leerkrachtrobot, bal-haal-robot, etc. Laat de leerlingen vooral ook nieuwe functies bedenken.
Welke menselijke eigenschappen moet de robot hebben om zijn functie uit te kunnen voeren?
Hoe is de robot vormgegeven? Heeft hij bijvoorbeeld handen, voeten en ogen? Uit welke materialen bestaat hij? Etc.
Laat elke leerling in het groepje een ontwerpschets maken waarin de bovenstaande vragen worden beantwoord.
Geef de leerlingen vervolgens de opdracht in hun groepje de uitkomsten te bespreken. Zijn er overeenkomsten? Wat zijn de verschillen? Fotografeer de tekeningen en zet die op de Facebookpagina.
Vraag de leerlingen in ieder groepje samen op basis van de individuele ontwerpschetsen gezamenlijk één ontwerp te maken op A2 of A1 formaat. Aan het ontwerp moet je kunnen zien:
Wat de functie is
Van welke materialen de robot is gemaakt
Kleuren
Constructie
Hoe hij in beweging komt en hoe hij energie krijgt
Formaat en verhoudingen
Gebruik hierbij eventueel de collage techniek.
Maak een keuze uit onderstaande opdrachten:
Pitch Geef de groepjes de opdracht een pitch voor te bereiden waarin een woordvoerder:
het ontwerp toelicht
duidelijk maakt waarom deze robot ontwikkeld moet worden.
Robotkeuze De leerlingen kiezen ieder voor zich het beste ontwerp. Iedere leerling krijgt 5 punten en mag die over de andere groepen verdelen. Vraag de leerlingen bij het verdelen van de punten telkens een tip en een top te noteren. Inventariseer de uitkomsten in een excel-sheet of met een andere online tool.
Bespreek de uitkomsten en de tips en tops van de winnaar. Plaats de uitkomst op de Facebookpagina.
Reflectie subdoelen
Aan welke onderdelen van jullie ontwerp zie je wat de functie van de robot is?
Reflectie proces
Welke materialen zou je willen gebruiken om een robot te maken?
Bespreek met de leerlingen het doorlopen proces aan de hand van onderstaande vragen:
Welke robot vond je het meest indrukwekkend tijdens jullie onderzoek?
Welke invoel heeft die robot gehad op jullie ontwerp?
Ben je het eens met de punten die je medeleerlingen jullie ontwerp hebben gegeven?
Welke robotontwerpen passen heel goed bij elkaar? Hoe komt dat?
Wat zou je een volgende keer anders willen doen?
6. Opdracht: Mijn robot
In de laatste opdracht gaan de leerlingen gemaakte ontwerpen uitvoeren in 3D, maar hoe doe je dat eigenlijk? Met allerlei constructiematerialen en de verzamelde materialen gaan de leerlingen hun robots uitwerken tot een 3D model waarbij de functie van de robot zichtbaar moet zijn. Van de gemaakte robots worden ‘one shot’ filmpjes gemaakt of een fotoserie die wederom op de eigen facebook pagina worden gedeeld.
Subdoel kennis
De leerling legt uit hoe je een ontwerpschets om kunt zetten naar een 3D model.
Subdoel vaardigheid
De leerling maakt een korte video- of fotopresentatie van een zelfgemaakte robot.
Benodigdheden
diverse (restafval) materialen voor het maken van 3D robots uit de vorige opdrachten.
diverse verbindingsmaterialen voor het maken van de 3D robots zoals: ijzerdraad, tou, lijmpistolen, tie ribs enz.
Aan de slag in de klas
Doorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren, presenteren en evalueren.
Geef de leerlingen de opdracht om in hun groepje te onderzoeken hoe ze vanuit de ontwerpschets een 3D versie te kunnen maken waarin de tips verwerkt zijn. Laat hen definitief bepalen van:
Wat de functie is
Van welke materialen de robot is gemaakt
Kleuren
Constructie (denk aan tape, tie ribs, touw, splitpennen, nietjes, etc.)
Hoe hij in beweging komt en hoe hij energie krijgt
Formaat en verhoudingen
Doorloop in deze opdracht de volgende stappen:
Geef de leerlingen de opdracht hun definitieve ontwerpschets met elkaar uit te werken tot een robot. Wijs de leerlingen er op dat je aan de buitenkant moet kunnen zien wat de functie is. Laat de leerlingen overleggen in hoeverre de eerder verzonnen naam voor het ontwerp nog past bij de robot.
Maak een kort filmpje in één take of een fotoserie waarin het functioneren van de robot duidelijk wordt.
Elk groepje presenteert en demonstreert de robot voor de klas. De leerlingen vertellen hoe de robot heet en lichten de relatie tussen de vorm en de functie toe:
Wat kan deze robot allemaal?
Hoe doet hij dat?
Waarom kozen ze deze materialen?
Leerlingen laten de vorm van de presentatie aansluiten bij de kenmerken van de robot. Plaats de foto’s of de filmpjes op de Facebook pagina.
Reflectie subdoelen
Hoe heb je video/fotografie ingezet om de robot zo goed mogelijk te presenteren?
Bespreek met de leerlingen het doorlopen proces aan de hand van onderstaande vragen:
Hoe verliep het op papier zetten van jullie ideeën?
Hoe heb je je laten inspireren door de kunst en kunstenaars?
Ben je tevreden over het uiteindelijke resultaat en waarom?
Denk je nu anders over recyclen dan voor het project?
Ga je voortaan anders om met afval?
Wat voor soort robot zou je hierna willen ontwerpen?
Eindreflectie: zelfregulatie terugkijkend
Welke media zou je nog meer willen inzetten om jouw robot aan de wereld te laten zien?
Eindreflectie: zelfregulatie vooruitkijkend
Wat voor soort robot zou je hierna willen ontwerpen?
Verder lezen?
Meld je dan nu aan of log in!
Registreer nu en ontvang gratis toegang tot al onze projecten in de Haagse Ladekast.
