Kunst als lange termijn-leerschool

Geïnspireerd door de podcast The long time academy denk ik de laatste tijd veel na over lange termijn versus korte termijn. We zien op dit moment problemen in de maatschappij acuut worden, terwijl we die eigenlijk al van verre konden zien aankomen. Denk bijvoorbeeld aan de klimaat- en de stikstofcrisis, de tekorten in de zorg en het lerarentekort. Hoe komt het dat we er zo moeizaam in slagen om grote uitdagingen die op de lange termijn spelen op tijd aan te pakken?

Ik denk dat we hierbij wat kunnen leren van kunst. Want goede kunst heeft per definitie tijd nodig. Veel tijd. Er is bijna altijd een lange termijn nodig om iets echt moois te bereiken. Je begint zo een jaar tevoren aan een voorstelling, concert of expositie. Maar dat niet alleen: je hebt dan vaak al jarenlange training achter de rug in toneelspelen, musiceren, schilderen of dansen.

Als je dat aan den lijve meemaakt, zelf leren kunst maken, en de lange termijn die je daarvoor nodig hebt, krijg je vanzelf een grootse boodschap mee voor de rest van je leven: lange termijninvestering loont! Ik beschouw dat zelf als één van de belangrijkste dingen die ik heb geleerd door muziek maken: als je jarenlang iedere dag een klein beetje tijd investeert, óók als je geen zin hebt, dan ben je in staat om je te ontwikkelen van iemand die geen noot uit het instrument krijgt, tot iemand die een ingewikkelde Beethovensonate kan uitvoeren.

Die lange termijn-les is de reden dat ik best kritisch ben op het enorme aanbod van korte cursussen, projecten en workshops die ik in het onderwijs, en in de vrije tijd op het gebied van kunstonderwijs zie. Jazeker, die zijn heel mooi om kinderen enthousiast te maken en kennis te laten maken, en het is belangrijk om kinderen goed te laten snuffelen voordat ze een keuze maken. Maar daarná hoop ik dat ze niet door het enorme aanbod blíjven hoppen van het een naar het ander. Dat ze hun passie vinden, en ook gestimuleerd worden door docenten en ouders om echt ergens voor te gaan voor de lange termijn.

Want dán leren ze de lange termijn-lessen die ze ook in het verdere leven steeds weer kunnen gebruiken, en die de politici die de huidige crises moeten bezweren misschien ook hadden geholpen: niet uitstellen, stukje bij beetje aanpakken, iedere dag eraan werken, en vooral dóórzetten. Dan zijn we in staat tot grootste dingen!

Marijn Cornelis
directeur-bestuurder CultuurSchakel