Home > Vrije tijd > Kunst en cultuur in de vrije tijd > Advies & Ondersteuning > Tips > Tips voor livestreamen
Kunst en cultuur in de vrije tijd

Tips voor livestreamen

De afgelopen tijd kreeg CultuurSchakel vanuit diverse culturele verenigingen vragen over het livestreamen van concerten en uitvoeringen. Welke mogelijkheden zijn er, wat kost het en wat komt er bij kijken? We hebben onze eigen ervaringen en interessante artikelen voor je op een rijtje gezet. Is het ook iets voor jou of jouw vereniging? To stream, or not to stream, that is the question.

Op 15 februari 2021 hebben we een webinar gegeven met precies die vragen. Na het kijken van de webinar weet je of streamen ook iets voor jou of jouw vereniging is. In de rest van dit artikel gaan we in op enkele vragen tijdens de webinar en vertellen we je nog meer over wat er allemaal bij streamen komt kijken.

Joeri Gordijn is marketeer bij PAARD en oprichter van de StreamMachine. De StreamMachine maakt pop-up livestreaming mogelijk. De machine is een project vanuit BROUHAHA, een stichting die zich inzet voor de online levendigheid van (cultureel) Den Haag. Het afgelopen jaar was Joeri druk in de weer met livestreams van o.a. DI-RECT, Dekmantel en het Nederlands Dans Theater.

Livestream, webinar of on demand?

Een livestream is een live uitzending op het internet. Het wordt ook wel een webcast genoemd, wat een samenvoeging is van ‘web’ en ‘broadcast’: een uitzending op het internet. Wanneer noem je het dan een webinar? Als er ook interactie is met de kijker. Je kan bijvoorbeeld vragen stellen die tijdens de bijeenkomst beantwoord worden. Je kan er ook voor kiezen om je activiteit on demand (op een later moment) online aan te bieden. In dat geval neem je de activiteit op (eventueel tijdens een livestream) en plaats je hem later online.

Voordelen van livestreamen

Nu er weinig tot geen publiek meer bij uitvoeringen aanwezig mag zijn, is livestreamen een goede manier om er toch publiek bij te betrekken. Als je je al afvroeg hoe je meer mensen aan je vereniging kan binden, dan is dit een goed moment om met streamen te beginnen. Enkele voordelen van livestreamen op een rijtje:

  • Het biedt de mogelijkheid om toch ergens naartoe te werken.
  • Je kunt in contact blijven met je eigen achterban.
  • Je kunt je publiek er live bij te betrekken. Misschien wel meer dan ooit. Want waar je normaal in een zaal zat te kijken, kan het publiek nu vanuit huis reageren via de chat of social media.
  • Je kan er mogelijk ook nog iets mee verdienen (zie verderop in het artikel).
  • Het biedt kansen om nieuwe doelgroepen te bereiken.

Artistiek of sociaal?

Via een livestream kan je nog meer mensen bereiken dan voorheen. En dus is het des te belangrijker dat het er goed uitziet, goed klinkt en vooral, dat je goed nadenkt over hoe je jezelf hiermee profileert. Wil je de artistieke prestatie centraal stellen? Of is het belangrijker dat het sociale aspect op de voorgrond staat? In het eerste geval zal je wat meer willen investeren in de algehele technische kwaliteit. Je kan dan het beste een andere partij inhuren. Speciaal voor de Haagse culturele sector is er de StreamMachine - een initiatief van stichting Brouhaha, ondersteund door de gemeente Den Haag. Het doel van deze stichting is om de culturele sector in de stad online zo levendig mogelijk te maken. Zij komen naar je toe op locatie en verzorgen livestreams op elk platform. Voor theater, concerten, evenementen en noem maar op. De tips die in de video bovenaan deze pagina worden gegeven, worden verteld door Joeri van de StreamMachine. Heb je nog een locatie nodig om te streamen? Weet dan dat er locaties in Den Haag zijn die al faciliteiten hebben voor streaming. Denk aan PAARD en Het Nationale Theater en Beeld en Geluid Den Haag.

Is het persoonlijke aspect belangrijker? Dan kun je kiezen voor een laagdrempelige manier van livestreamen via social media. Laat vervolgens een sfeerimpressie zien, een kijkje achter de schermen, wat interviews of een paar leuke fragmenten van de uitvoering. Zorg er hoe dan ook voor dat het publiek weet waar hij/zij naar kijkt. Verder is het goed om je te realiseren dat niet iedereen even digitaal is onderlegd of zin heeft om een hele uitvoering online uit te kijken. Je kan je uitvoering ook livestreamen en opnemen, om vervolgens achteraf de highlights achter elkaar te monteren. Iedere live uitvoering kent minder volmaakte momenten. Kijk kritisch naar wat je online aan de eeuwigheid toevertrouwt.

Extra vergoeding muziek & Toestemming deelnemers

Het is erg belangrijk om vooraf na te gaan of er wel toestemming is om de uitgevoerde werken via internet openbaar te maken. Meestal moet je een extra vergoeding betalen, zeker als het huurmateriaal betreft. Bij de uitvoering van bepaalde composities (vaak musicals, filmmuziek, eigentijds klassieke muziek) kun je de bladmuziek vaak alleen maar huren in plaats van kopen en worden de kosten voor de huur hoger bij openbaarmaking van de uitvoering. Als je die extra vergoeding niet betaalt, dan wordt de stream geblokkeerd door de platforms. Lees hier meer over muziekrechten en muziekcontracten.

Zorg daarnaast dat alle uitvoerenden toestemming hebben gegeven voor de registratie en de ‘uitzending’. Of in ieder geval vooraf op de hoogte zijn gebracht, zodat je vervelende situaties achteraf kunt voorkomen. In contracten van professionele artiesten zijn meestal al standaard bepalingen opgenomen. Bekijk hier een voorbeeld van zo'n 'optreedcontract'. In een quitclaim (onder het kopje 'Quitclaims' kun je een template downloaden) kun je afspreken dat er slechts een eenmalige (of geen) vergoeding is in verband met de openbaarmaking. Bekijk ook de rechten van professionele artiesten op het gebied van naburige rechten.

Platforms

In de video bovenaan deze pagina worden de voor- en nadelen besproken van streamen via Facebook, YouTube, Vimeo en Instagram (vanaf 34:17). Social mediakanalen zoals Facebook en Instagram lenen zich voor snel en eenvoudig streamen voor een korte tijd, vaak via smartphones.  Een platform zoals Vimeo past beter bij langere kwaliteitsvideo’s en wordt het meest gebruikt voor betaalde online voorstellingen. 

DEN (kennisinstituut voor digitalisering cultuur & digitalisering) heeft inzichtelijk gemaakt welk platform je kan kiezen voor (live)videostreaming. Daarin hebben ze schema's gemaakt waarin je een rangorde vindt per platform naar het aantal gebruikers en de maximale duur van een video per platform. Die gegevens gelden echter wel voor de gratis versies van de platforms. Als je kiest voor een betaald account, kun je bijvoorbeeld bij Vimeo grotere (en dus langere) video’s streamen en blijven ze onbeperkt bewaard. Hoe lang een video zichtbaar blijft is niet alleen afhankelijk van het platform, maar ook van de uploader. Bij sommige platforms kun je ook aangeven dat de video na streaming of na een periode moet verdwijnen. Video’s in de ‘stories’ zijn sowieso maximaal 24 uur zichtbaar.

Durf te vragen

Zijn er misschien personen in je omgeving die je verder kunnen helpen? Veel verenigingen hebben het geluk dat enthousiaste vrijwilligers hun helpen. Zij hebben vaak een groot netwerk en kunnen jou misschien wel op weg helpen in de wereld van de livestream. Je kan natuurlijk ook online om hulp vragen. Bijvoorbeeld via een van onze Facebookgroepen Koren in Den Haag of Orkesten in Den Haag. Niet geschoten is altijd mis.

Kosten

Het prijskaartje van streamen hangt af van de locatie, het tijdstip, eventuele oefendagen, opbouwkosten etc. Ook zit er een groot verschil in de prijzen die men vraagt. Zo heb je cameramensen die 150 euro vragen, maar er zijn er ook die 600 euro vragen. Vaak geldt hierbij wel dat de prijs ook de kwaliteit aangeeft.

Het meest simpele en goedkoopste is om met je telefoon op social media te streamen. Wil je het al iets professioneler aanpakken, dan kun je voor een simpele livestream (1-2 vaste camera's, zonder geluid en licht) onder de 1000 euro wel uitkomen. Vanaf daar gaat de prijs harder omhoog. Voor een grote productie met meerdere camera’s moet je denken aan een prijs vanaf 2500 euro tot zo gek als je het wil maken. In een Behind the scenes Instagram-post van DI-RECT delen ze wie er allemaal aanwezig was voor een concert. Daarbij waren 11 cameramensen, 13 personen die bij de technische crew hoorden en 2 personen voor de streaming. Maar het blijft maatwerk, dus de kosten hangen van heel veel factoren af.  

Subsidieregelingen

CultuurSchakel heeft de voorwaarden van verschillende subsidieregelingen (Presentatiesubsidie 1, Presentatiesubsidie 2 en Geld voor je kunst!) in verband met de coronamaatregelen tijdelijk versoepeld om bijvoorbeeld ook online presentaties te kunnen ondersteunen. Voor de regeling Presentatiesubsidie 1 wordt bijvoorbeeld in overleg de opbrengst van kaartverkoop losgelaten en rekenen we met een percentage van de kosten. Dat is wel zo eerlijk, nu er geen of nauwelijks publiek aanwezig kan zijn door corona. Voor meer informatie hierover kun je contact opnemen met onze medewerker van het Subsidieloket, Els Hogendoorn, en/of de projectleider Geld voor je kunst!, Liesbeth Simons. 

Verdienmodellen

Streaming biedt mogelijkheden om aan online bezoekers een bijdrage te vragen voor de livestream of voor het terugkijken op een later tijdstip (on demand). Je kan er ook voor kiezen om een vrije gift te vragen. Dat kan al een behoorlijke opbrengst opleveren.

Op diverse manieren kunnen bezoekers voor het bekijken van een livestream doneren of kaartjes kopen. Via een Vimeo-link met wachtwoord tot een professionele aanbieder als Cultuurticket, GUTS Tickets of ik ben aanwezig. Je kan ook in gesprek gaan met de locatie waar je de opname doet, want mogelijk kun je gebruikmaken van hun betalingssysteem.

Check de site van DI-RECT waar regelmatig tickets te koop zijn voor een livestream volgens het Pay What You Like principe. Dat ziet er zo uit:

pay what you likePrint screen van website DI-RECT: Pay What You Like; Powered by GUTS

Uit onderzoek van Corona Concerten blijkt dat een meerderheid (54,9%) van de muziekliefhebbers in Nederland liever vooraf een kaartje koopt voor een livestream-concert, dan achteraf geld te doneren (38,7%). Een redelijke vergoeding voor zo’n concert ligt volgens het onderzoek de meeste ‘bezoekers’ (55%) tussen de 5 en 10 euro.

Promotie van je livestream

Plaats je livestream(s) zeker ook in de agenda van CultuurSchakel (via je eigen account/profiel) en tag ons via social media, zodat we samen alles wat er op het gebied van cultuurbeoefening en vrijetijdskunst online gebeurt, zichtbaar kunnen maken! Verder hebben we tips voor meer zichtbaarheid voor je op een rijtje gezet.

Veel succes, we zijn benieuwd naar jullie ervaringen!

Meer informatie